Në një kohë kur zjarret kanë vënë në provë jo vetëm hapësirat e gjelbra të Shqipërisë, por edhe ndërgjegjen kolektive të një shoqërie që shpesh hesht përballë plagëve që i hap natyrës, fjalët e Dom Gjergj Metës tingëllojnë si kambanë alarmi dhe një thirrje për t’u zgjuar nga letargjia morale.
Si Ipeshkëv i Dioqezës së Rrëshenit, që përfshin zona me një trashëgimi të pasur natyrore dhe kulturore, Mirdita me malësitë e saj të egra e të bukura, Mati me lumenjtë e rrëmbyeshëm, Bulqiza dhe Peshkopia me pasuritë minerare dhe gjelbërimin e tyre, Dom Gjergj Meta nuk është thjesht një vëzhgues i largët. Ai është një dëshmitar i përditshëm i plagëve që i shkaktohen këtij peizazhi, një bari shpirtëror që nuk mund të heshtë kur vëzhgon tjetërsimin e vendit, kur sheh se si djegiet, shfrytëzimet e pamëshirshme dhe zhvillimi i pakontrolluar po e lënë Shqipërinë pa frymë.
Në postimin e tij në rrjetet sociale, ai shkruan me dhimbje dhe me një ton që përzien indinjatën me profecinë: “Nuk është marrë mësim nga diegia e pyjeve gjithë këto vite, prandaj këto ditë Shqipëria po gjendet në një kaos piroteknik të pashoq.”
Këto fjalë janë një kujtesë e fortë se sa e shkurtër është kujtesa jonë kolektive. Sa herë është djegur një pyll, është prerë një mal, është ndryshuar një rrjedhë lumi, ne kemi harruar se natyra nuk është një depo pa fund, por një organizëm i gjallë, i cili, kur plagoset, hakmerret.
“Një ditë natyra do të na hakmerret dhe ajo nuk fal.”
Në këtë frazë gjendet thelbi i një të vërtete universale, nuk mund të ketë zhvillim të vërtetë në kurriz të ekosistemit. Kur prekim pyjet pa mëshirë, kur ndërhyjmë me lopata e shpërthime në themelet e lumenjve për të nxjerrë zhavorr, kur rrëmbejmë ujin për të ushqyer digat dhe tubacionet e HEC-eve, ne jemi duke shkelur ligjet e pashkruara të një harmonie mijëvjeçare. Dhe natyra, në mënyrën e saj të heshtur por të sigurt, e kërkon llogarinë, rrëshqitje dheu, thatësira, përmbytje, shkatërrim urash, zhdukje specie-sh.
Dom Gjergj Meta nuk flet vetëm si një qytetar i shqetësuar; ai flet si një përfaqësues i Kishës, si një njeri i fesë që e sheh krijimin si një dhuratë hyjnore dhe që kujton vazhdimisht detyrimin tonë për ta ruajtur. Në këtë kuptim, mesazhi i tij merr një peshë më të thellë morale, nuk bëhet fjalë vetëm për dëmtim të pyjeve, por për një mëkat kundër së ardhmes, kundër vetë fëmijëve tanë.
“Zhvillimi në Shqipëri po kalon nëpërmjet një procesi të dhunshëm shkatërrim-ndërtim. Do t’ia shohim hajrin ne dhe brezat që do të vijnë.”
Këtu gjendet ironia e hidhur e realitetit tonë, ndërsa në letër flitet për projekte madhore, për zhvillim dhe investime, në terren ndodh e kundërta, një cikël shkatërrimtar ku shkatërrimi paraqitet si domosdoshmëri për ndërtimin. Por ndërtimi mbi rrënojat e natyrës nuk është zhvillim, është një borxh që do t’u lëmë brezave të ardhshëm, një trashëgimi toksike që do ta shlyejnë me mungesë uji, me tokë të varfëruar dhe me peizazhe të zhveshura nga gjelbërimi që dikur ishte krenaria e këtyre trevave.
Ky reagim i Dom Gjergj Metës është një thirrje që të mos mbetemi spektatorë përballë zjarreve, përballë shkatërrimit, por të ngremë zërin, të ndryshojmë mënyrën se si mendojmë dhe veprojmë. Në thelb, është një apel për një zhvillim të vërtetë të qëndrueshëm, që respekton ekuilibrin midis njeriut dhe natyrës. Dhe është një ftesë për ndërgjegje: Të mos lejojmë që heshtja jonë të bëhet bashkëfajësi, të mos lejojmë që përfitimi afatshkurtër të bëhet mallkimi i së nesërmes.
Në fjalët e tij tingëllon një gjykim i drejtë dhe një dhimbje e thellë, por edhe një shpresë që, ndoshta, ende nuk është vonë për t’u kthyer në rrugën e duhur. Fjalët e tij nuk janë vetëm një reagim ndaj zjarreve të ditëve të fundit; janë një testament moral që na kujton se toka ku jetojmë nuk është thjesht një territor, por një amanet. Dhe ky amanet duhet ruajtur. Në të kundërtën, do të na e kërkojë llogarinë jo vetëm natyra, por edhe historia.
Comments
Post a Comment